วันที่ ๑๘ มีนาคมของทุกปี วันคล้ายวันก่อตั้งลูกเสือวิสามัญ
ที่มา : สารานุกรมลูกเสือ ๑๐๐ ปี ลูกเสือไทย เล่มที่ ๓
รูปภาพจาก https://hurricanedistrict.org/ลูกเสือวิสามัญ/
วันที่ ๑๘ มีนาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันคล้ายวันก่อตั้งลูกเสือวิสามัญ กิจการลูกเสือวิสามัญได้ดำเนินการมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๖ จนถึงปัจจุบัน ได้มีการปรับปรุงและพัฒนาให้สอดคล้องกับความต้องการของเยาวชนหนุ่มสาว การปฏิบัติกิจกรรมทุกครั้งจะมุ่งเน้นในเรื่องการบริการเพื่อบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมให้สมกับอุดมคติของลูกเสือวิสามัญที่ว่า “บริการ” ระดับชั้นการศึกษาของลูกเสือวิสามัญจะอยู่ที่ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 – 6 หรือระดับชั้นอาชีวศึกษา ในวันนี้กองลูกเสือจะจัดให้มีพิธีถวายราชสดุดี และให้ลูกเสือได้ให้การบริการแก่ชุมชนตามความเหมาะสม
ประวัติกิจการลูกเสือวิสามัญในประเทศไทย
ก่อนที่กิจการลูกเสือวิสามัญจะเกิดขึ้นในประเทศไทยได้มีคณะบุคคลคณะหนึ่งที่มีความสนใจและศรัทธาต่อกิจการลูกเสืออย่างแรงกล้า เข้ารับการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้ชั้นสูง ณ ค่ายลูกเสือซามังกัต (Samangat) กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ในระหว่างวันที่ ๕-๑๒ ธันวาคมพ.ศ. ๒๕๐๓ ทางสภากรรมการกลางจัดการลูกเสือแห่งชาติจึงให้การสนับสนุนส่งคณะบุคคลดังกล่าว จำนวน ๑๑ คน เข้ารับการฝึกอบรมในครั้งนั้น คือ
๑. นายบุญยัง ทรวดทรง ผู้ตรวจการลูกเสือโรงเรียนวัดมกุฏกษัตริยาราม
๒. นายพา ไชยเดช ผู้ตรวจการลูกเสือโรงเรียนอำนวยศิลป์
๓. นายเจริญ อ่วมประยูร ผู้ตรวจการลูกเสือโรงเรียนการช่างอินทราชัย
๔. นายบุตร วุฒิมานพ ผู้กำกับลูกเสือวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
๕. นายสง่า เล็กเลอพงศ์ ผู้กำกับลูกเสือโรงเรียนวัดราชสิทธาราม
๖. นายเสมือน พิชิตกุล ผู้กำกับลูกเสือโรงเรียนฝึกหัดครูพระนคร
๗. นายบุญทัน ฉลวยศรี ผู้กำกับลูกเสือจังหวัดอุบลราชธานี
๘. นายเฉลิม ศุขเสริม ผู้กำกับลูกเสือจังหวัดอุบลราชธานี
๙. นายอารีย์ สุริยวงศ์ กรรมการลูกเสืออำเภอหนองจอก
๑๐. นายชาญ นวลศรี กองอำนวยการสภากรรมการกลาง
๑๑. นายบุญส่ง เอี่ยมลออ กองอำนวยการสภากรรมการกลาง
หลังจากเสร็จสิ้นการฝึกอบรมฯ แล้ว คณะบุคคลดังกล่าวได้กลับมาพัฒนากิจการลูกเสือวิสามัญในประเทศไทยจนเป็นที่นิยมและยอมรับโดยทั่วไปจนถึงปัจจุบัน
เริ่มกิจการลูกเสือวิสามัญในประเทศไทย
กิจการลูกเสือวิสามัญได้กำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทยเมื่อวันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ โดยการริเริ่มของท่านอาจารย์อภัย จันทวิมล (ขณะนั้นดำรงตำแหน่งรองประธานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ) ซึ่งได้เริ่มการจัดตั้งกองลูกเสือวิสามัญขึ้นในโรงเรียนและวิทยาลัยต่าง ๆ เฉพาะในส่วนกลางจำนวน ๒๒ กอง และได้แนะนำให้ผู้อำนวยการวิทยาลัยและโรงเรียน พร้อมทั้งครูใหญ่และอาจารย์ใหญ่โรงเรียนต่าง ๆ แห่งละ ๓ คน รวม ๖๖ คน เข้ารับการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญครั้งแรกที่บริเวณเกาะลอย สวนลุมพินี กรุงเทพฯ ซึ่งความเป็นมาของการลูกเสือวิสามัญ มีดังนี้
วันที่ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๖
นายอภัย จันทวิมล (รองประธานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ) ได้เชิญครูใหญ่อาจารย์ใหญ่ ผู้อำนวยการโรงเรียนและวิทยาลัยในส่วนกลาง จำนวน ๒๒ แห่ง พร้อมด้วยรองอธิบดี อธิบดี และข้าราชการในกรมอาชีวศึกษาไปประชุมปรึกษาหารือเกี่ยวกับการจัดตั้งกองลูกเสือวิสามัญขึ้นในโรงเรียน และวิทยาลัยของกรมอาชีวศึกษา จำนวน ๒๒ กอง โดยกำหนดให้มีลูกเสือวิสามัญกองละ ๓๒ คน
วันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๖
ได้ทำการเปิดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้เบื้องต้น ณ บริเวณเกาะลอยสวนลุมพินี กรุงเทพฯ เป็นเวลา ๓ วัน โดยมีครูใหญ่ อาจารย์ใหญ่ และผู้อำนวยการโรงเรียนและวิทยาลัยในสังกัดกรมอาชีวศึกษาส่วนกลาง จำนวน ๒๒ โรง รวมทั้งสิ้น ๖๖ คน เข้ารับการฝึกอบรมฯ
วันที่ ๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๐๖
คณะผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ จำนวน ๖๖ คน ที่ได้ผ่านการฝึกอบรม ขั้น P.T.C. ได้ไปพร้อมกันที่เกาะลอย สวนลุมพินีอีกครั้งหนึ่ง เพื่อเดินทางไปยังวัดสระเกศวรมหาวิหาร เพื่อทำพิธีสำรวจตนเอง (Vigil) แล้วกลับไปทำพิธีเข้าประจำกอง ณ บริเวณเกาะลอย ผู้ประกอบพิธี คือ
๑. นายอภัย จันทวิมล ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
๒. นายกอง วิสุทธารมณ์ อธิบดีกรมพลศึกษา
๓. มร.อับดุล กาเดอร์ ผู้ตรวจการลูกเสือประจำภาคตะวันออกไกล
วันที่ ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๖
เปิดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้ชั้นสูง รุ่นแรกของประเทศไทย มีผู้เข้ารับการฝึกอบรม จำนวน ๕๕ คน โดยใช้ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี เป็นสถานที่ฝึกอบรม ใช้เวลาในการฝึกอบรม ๘ วัน
วันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๗
เปิดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้เบื้องต้น รุ่นที่ ๒ ณ บริเวณเกาะลอยสวนลุมพินี ผู้เข้ารับการฝึกอบรม จำนวน ๔๕ คน ใช้เวลาในการฝึกอบรม ๓ วัน
วันที่ ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๗
เปิดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้ชั้นสูง รุ่นที่ ๒ จำนวน ๔๕ คน ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี ใช้เวลาในการฝึกอบรม ๘ วัน
รายชื่อคณะวิทยากรชุดแรกที่ทำการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ (เป็นวิทยากรที่ให้การฝึกอบรมฯ ทั้งระดับ T.T.C. และระดับ R.W.D.) มีดังนี้
๑. นายอภัย จันทวิมล
๒. นายกอง วิสุทธารมณ์
๓. นายสว่าง วิจักขณะ
๔. นายระบิล สีตะสุวรรณ
๕. มร.อับดุล กาเดอร์
๖. นายสมรรถไชย ศรีกฤษณ์
๗. นายเชาวน์ ชวานิช
๘. นายบุญส่ง เอี่ยมลออ
๙. นายเสนีย์ การินทร์
๑๐. นายชาญ นวลศรี
๑๑. นายบุญเลิศ วิเชียรโรจน์
๑๒. นายพา ไชยเดช
๑๓. นายชลิต เอกสิงห์
๑๔. นายอารีย์ สุริยวงศ์
๑๕. นายเดช เดชกุญชร
๑๖. นายเจริญ อ่วมประยูร
๑๗. นายทองสุก นาคธน
๑๘. ขุนคงฤทธิ์ศึกษากร
ต่อมาคณะครูอาจารย์ที่ผ่านการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้เบื้องต้นและขั้นความรู้ชั้นสูง ก็ได้รวบรวมสมาชิกขออนุญาตจัดตั้งเป็นศูนย์ลูกเสือวิสามัญขึ้นกับสำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ โดยมีสำนักงานฯ อยู่ที่โรงเรียนช่างก่อสร้างอุเทนถวาย พญาไท กรุงเทพฯ โดยมีท่านอาจารย์สว่าง สุขัคคานนท์ (ซึ่งเป็นอาจารย์ใหญ่โรงเรียนช่างก่อสร้างอุเทนถวาย) ได้รับเลือกเป็นประธานศูนย์ลูกเสือวิสามัญคนแรก และอาจารย์พา ไชยเดช เป็นรองประธานศูนย์ฯ
ซึ่งในระหว่างที่ยังมีฐานะเป็นศูนย์ลูกเสือวิสามัญนั้นได้ปรากฏผลงานมากมาย อาทิ
- จัดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้เบื้องต้น รวม ๙ รุ่น ณ ค่ายฝึกอบรมโรงเรียนช่างก่อสร้างอุเทนถวาย
- จัดการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือวิสามัญขั้นความรู้ชั้นสูง รวม ๑๓ รุ่น ณ ค่ายฝึกอบรมลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี
- จัดงานชุมนุมลูกเสือวิสามัญ (Rover Moot) รวม ๓ ครั้ง คือ
ครั้งที่ ๑ จัด ณ ค่ายลูกเสือกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม
ครั้งที่ ๒ จัด ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี
ครั้งที่ ๓ จัด ณ ค่ายลูกเสือเจ้าสามพระยา จังหวัดชัยนาท
โดยเฉพาะงานชุมนุมลูกเสือวิสามัญ ครั้งที่ ๒ ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี ซึ่งงานชุมนุมฯ ได้จัดพร้อมกับงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติ ครั้งที่ ๘ วงการลูกเสือวิสามัญได้สูญเสียผู้ก่อตั้งกิจการลูกเสือวิสามัญไปท่านหนึ่ง คือ อาจารย์สว่าง สุขัคคานนท์ ซึ่งได้ถึงแก่กรรมในวันสุดท้ายของงานชุมนุมลูกเสือวิสามัญพอดี นำความเศร้าโศกมาสู่คณะลูกเสือวิสามัญเป็นอย่างยิ่ง
ต่อจากนั้นอาจารย์พา ไชยเดช จึงได้รับการเลือกตั้งให้ดำรงตำแหน่งประธานศูนย์ลูกเสือวิสามัญสืบแทน ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๖-๒๕๒๐ จนกระทั่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ นายอภัย จันทวิมล ในขณะนั้นได้ให้คำแนะนำว่าศูนย์ลูกเสือวิสามัญได้เจริญก้าวหน้ามากแล้วสมควรที่จะยกฐานะขึ้นเป็นสมาคม ดังนั้น คณะกรรมการบริหารศูนย์ลูกเสือวิสามัญจึงได้มอบหมายให้กรรมการ ๓ ท่าน รับไปดำเนินการ คือ
๑. นายพา ไชยเดช
๒. นายนัทธี พุคยาภรณ์
๓. นายอรรณพ กัณทวี
การดำเนินการขออนุญาตจัดตั้งเป็นสมาคมนั้นได้ใช้ชื่อว่า “สมาคมสโมสรลูกเสือวิสามัญแห่งประเทศไทย” ซึ่งได้รับความเห็นชอบจากสำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ จนในที่สุดได้รับอนุมัติให้จัดตั้งเป็นสมาคมฯ ได้ เมื่อวันที่ ๑๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๙ โดยมีสำนักงานตั้งอยู่เลขที่ ๒๓ วิทยาลัยอาชีวศึกษากรุงเทพ วิทยาเขต ๓ อินทราชัย ถนนราชดำริ ปทุมวัน กรุงเทพฯ
เพื่อให้การดำเนินงานของสมาคมสโมสรลูกเสือวิสามัญแห่งประเทศไทยเป็นไปตามกฎเกณฑ์ข้อบังคับของสมาคมฯ ดังนั้น ในวันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๐ จึงได้มีการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารสมาคมสโมสรลูกเสือวิสามัญแห่งประเทศไทย ผลปรากฏว่า อาจารย์พา ไชยเดช ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่งนายกสมาคมสโมสรลูกเสือวิสามัญแห่งประเทศไทย และเป็นนายกสมาคมฯ คนแรก พร้อมกับได้แต่งตั้งคณะกรรมการฝ่ายต่าง ๆ จำนวน ๒๐ คน โดยอยู่ในตำแหน่งคราวละ ๒ ปี
กิจการลูกเสือวิสามัญได้ดำเนินการมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๖ จนถึงปัจจุบัน ได้มีการปรับปรุงและพัฒนาให้สอดคล้องกับความต้องการของเยาวชนหนุ่มสาว การปฏิบัติกิจกรรมทุกครั้งจะมุ่งเน้นในเรื่องการบริการเพื่อบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมให้สมกับอุดมคติของลูกเสือวิสามัญที่ว่า “บริการ”
Link เพื่อแชร์ : https://bit.ly/3qaP31m
แผนกกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน-ลูกเสือ
ฝ่ายการศึกษา อัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ